วันนี้ลงไปขุดหอยหนึ่งชั่วโมง ได้มา 2 ถัง ประมาณ 7-8 กิโลกรัม หอยหาไม่ยาก แต่ต้องขยันขุด

นั่นคือเสียงของชาวประมงพื้นบ้านที่บอกเล่าถึงวิถีชีวิต ที่ดอนหอยหลอด จังหวัดสมุทรสงคราม สถานที่ซึ่งคนในท้องถิ่นกับธรรมชาติได้หลอมรวมเป็นหนึ่งเดียวกัน เมื่อถึงโมงยามมหัศจรรย์ของธรรมาติ ได้เปลี่ยนให้น้ำทะเลที่กว้างไกลสุดลูกหูลูกตา พลันกลายเป็นโคลนเลนในเพียงระยะเวลาไม่กี่ชั่วโมง ฝีเท้าชาวบ้านนับสิบคู่ ต่างพากันลงไปเดินย่ำโคลนเลน เพื่อขุดหอยนำกลับไปทำอาหาร บ้างก็ขุดกันจนเป็นอาชีพหลัก

ที่นี่จะมีตารางเวลาขึ้นลงของน้ำ ส่วนใหญ่น้ำจะลงช่วงเช้า พอช่วงบ่ายน้ำก็จะค่อย ๆ เริ่มขึ้นแล้ว

การออกไปเก็บหอยที่ดอนหอยหลอด ชาวบ้านเล่าให้ฟังต่อว่าต้องศึกษาเรื่องน้ำขึ้น น้ำลงก่อน อย่างที่ตำบลบางจะเกร็ง จะมีการบอกตารางเวลาของน้ำที่ชัดเจน เพื่อให้นักท่องเที่ยวหรือผู้คนที่สนใจอยากลองขุดหอย ได้วางแผนเรื่องเวลาได้ เนื่องจากเวลาขึ้นลงของน้ำจะแตกต่างกันในแต่ละวัน โดยส่วนใหญ่ระดับน้ำทะเลจะลงในช่วงเวลาประมาณ 6.00 – 9.00 น. และน้ำมักจะขึ้นอีกครั้งในช่วงเวลาประมาณ 15.00 เป็นต้นไป ทั้งนี้จะต้องจับตาดูแบบวันต่อวัน

โดยช่วงเวลาที่เหมาะสมในการมาเก็บหอยที่ดอนหอยหลอด คือช่วงเดือนมีนาคม – พฤษภาคม เพราะน้ำทะเลจะลดลงนานกว่าช่วงเวลาอื่น

ศาสตร์ลับของการจับหอย

ผู้คนที่ลงไปยังทะเลโคลน ต้องติดอาวุธประจำกายหลักๆ คือ ถัง และพลั่วขนาดเล็ก จากนั้นเมื่อได้จุดยุทธศาสตร์ รวบรวมปลายนิ้วทั้ง 4 ผสานเข้าหากันและกดลงไปบนพื้นทราย หากมีน้ำพุ่งออกมาจากทราย ให้รีบใช้ไม้เล็ก ๆ ขนาดเท่าก้านธูปจุ่มปูนขาวแล้วแทงลงไปในรูหอยหลอด ซึ่งจะทำให้หอยที่อยู่ในรูเกิดอาการเมาปูนจนโผล่ขึ้นมา เมื่อจับหอยขึ้นมาแล้วควรรีบเก็บใส่ภาชนะไว้ ไม่เช่นนั้นหอยหลอดจะมุดดินหนีอยู่ลึกลงไปกว่าเดิมอีก และไม่ควรสาดปูนขาวลงบนสันดอน เพราะจะทำให้หอยที่อาศัยอยู่ในบริเวณนั้นตายหมด

“ดอนหอยหลอด” ถือเป็นของดี ชายทะเลสมุทรสงคราม กินพื้นที่ 4 ตำบล คือ บางแก้ว บางจะเกร็ง แหลมใหญ่ และคลองโคน หลังจากในครั้งบรรพกาลที่ตะกอนแม่น้ำและตะกอนน้ำทะเลบริเวณปากแม่น้ำแม่กลองทับถมกัน จนเกิดเป็นสันดอนยื่นยาวลงไปในทะเล 8 กิโลเมตร ซึ่งเป็นแหล่งที่อยู่อาศัยของหอยหลายชนิด โดยเฉพาะหอยหลอด ที่สามารถพบเห็นได้เป็นจำนวนมาก

ด้วยความมหัศจรรย์ของธรรมชาติที่ได้รังสรรค์ขึ้นมา ทำให้ดอนหอยหลอดแห่งนี้ กลายเป็นสถานที่ท่องเที่ยวที่มีชื่อเสียงแห่งหนึ่งของประเทศ อย่างไรก็ดีแม้ธรรมชาติจะสร้างโมงยามที่ให้ผู้คนได้มาบรรจบกัน แต่ขณะเดียวกันผู้คนลงไปขุดหอยก็ต้องคอยสังเกตระดับน้ำให้ดีจากกระแสน้ำที่อาจกลับขึ้นมาได้อย่างรวดเร็ว ดังนั้นควรตักตวงห้วงเวลาพิเศษนี้ด้วยความระมัดระวัง เพราะเราไม่อาจคาดเดาเวลาน้ำขึ้น น้ำลงได้อย่างแน่นอน