Tag คลองบางมด

เรือ เป็นส่วนหนึ่งของการดำรงชีวิตคนไทยมาตั้งแต่อดีตจวบจนถึงปัจจุบัน คนไทยยังคงใช้เรือกันเป็นกิจวัตร และบ้านเรือนนิยมปลูกหันหน้าตามแนวแม่น้ำมาแต่ครั้งโบราณ น้ำจึงสะท้อนสายสัมพันธ์ระหว่างคนไทยกับเรือได้อย่างชัดเจน

คลองบางมด นับว่าเป็นคลองสายย่อยที่มีเส้นทางตรง เมื่อเทียบกับถนนที่มีโค้งอ้อมไปมา ทำให้ในอดีตการสัญจรทางเรือจะประหยัดเวลามากกว่า เพราะพื้นที่ทำมาหากินของผู้คนบางมดส่วนใหญ่ก็จะอยู่ติดริมน้ำ แต่ในสมัยนี้คงหนีไม่พ้นรถราที่แล่นเร็วกว่าเรือยนต์เสียอีก เสียงของ “ลุงวิชัย” หรือ “วิชัย​ อินสมะพันธ์”​ เจ้าของสวนมะพร้าวน้ำหอม ได้เล่าย้อนถึงคลองบางมดในสมัยที่ตนยังเป็นเด็ก เกี่ยวกับวิถีชีวิตของชาวสวน ในปัจจุบันลุงวิชัยอาศัยอยู่ในคลองบางมดแห่งนี้ และยังคงเป็นชาวสวนที่มักจะใช้เวลาส่วนใหญ่ไปกับการดูแลพื้นที่สวนหลังบ้าน ด้วยท่าทางที่แข็งแรง และทะมัดทะแมงเหมือนกับคนวัยหนุ่ม ฝั่งธนฯ เป็นพื้นที่ประวัติศาสตร์ที่แสดงถึงนิเวศวัฒนธรรมของลุ่มแม่น้ำเจ้าพระยา ชุมชนริมคลองบางมดในอดีตจะใช้แม่น้ำและลำคลองเป็นทางสัญจรหลัก การตั้งถิ่นฐานจึงมีเรื่องราวของวิถีชีวิต เชื้อชาติ ศาสนาที่แตกต่างกัน แต่สามารถกลมกลืนทางวัฒนธรรมประเพณีได้เป็นอย่างดี ในปัจจุบันนี้พื้นที่คลองบางมดยังเป็นพื้นที่เกษตรกรรมอยู่ มีสวนแบบผสมผสาน ทั้งผลไม้ และต้นไม้ยืนต้นอีกหลากหลายชนิด และยังคงรักษาวิถีชีวิตและวัฒนธรรมเกษตรสายคลองให้กับคนรุ่นหลังได้เรียนรู้ “บริเวณนี้ในเวลาต่อมาจะมีการพัฒนาจากเป็นท้องนา ยกเป็นสวน  เนื่องจากว่ามีชาวจีนคนหนึ่งนำพันธุ์ส้มเขียวหวานมาปลูก ปรากฏว่าได้ผลดี เนื่องจากว่าดินบริเวณนี้ทั้งหมด เคยเป็นทะเลเก่ามาก่อนและเกิดการทับถมซากหอยซากพืชซากสัตว์เป็นเวลาพันปี ก็จะเป็นดินสีดำและค่อนข้างจะเหนียว​ ซึ่งส้มเขียวหวานจะชอบ เพราะฉะนั้นส้มเขียวหวานของบางมดจะมี​รสชาติที่ต่างจากส้มเขียวหวานที่ปลูกที่อื่น” ส้มบางมด เป็นส้มที่มีชื่อเสียงมานาน ขึ้นชื่อว่าเป็นส้มที่มีรสชาติอร่อยที่สุดและมีชื่อเสียงที่สุดในประเทศไทย ด้วยเสน่ห์ของรสชาติที่หวานอร่อยไม่เหมือนส้มเขียวหวานทั่วไป ในปัจจุบันส้มบางมดแทบจะไม่มีให้เห็นแล้ว เนื่องจากแหล่งเพาะปลูกส้มบางมด ประสบปัญหาน้ำท่วมหนักหลายครั้งทำให้ต้นส้มถูกน้ำท่วมเป็นเวลานาน เกิดความเสียหาย อีกทั้งยังมีปัญหาเรื่องน้ำเค็มที่เข้ามาทำให้ชาวสวนไม่สามารถปลูกส้มได้อีกต่อไป นั่นจึงเป็นจุดเปลี่ยนที่ทำให้ชาวสวนแถบบางมดต้องหันมาประกอบอาชีพอื่นแทน เพื่อให้สามารถดำรงชีวิตต่อไปได้…

ในมุมหนึ่งของทุ่งครุ กรุงเทพมหานคร ยังคงมีพื้นที่สีเขียวสวยงาม และที่แห่งนี้เราจะได้ยินเสียงรถราเบาลง แต่กลับเป็นเสียงเรือแล่นแหวกน้ำแทน น่าแปลกยังมีคนกรุงเทพฯ ที่สัญจรด้วยเรืออยู่ แม้กาลเวลาจะผ่านไปนานเท่าไรก็ตาม “ปรอ” หรือ “วิไลวรรณ ประทุมวงศ์” ผู้ร่วมก่อตั้งเซฟติสท์ ฟาร์ม (SAFETist Farm) คือหญิงสาวผู้หลงใหลธรรมชาติเงียบสงบ เรียบง่าย และเธอมีความตั้งใจที่จะพัฒนาฟาร์มเกษตรในเมืองให้เป็นโมเดลต้นแบบของชุมชน เพื่อร่วมพัฒนาชุมชนให้ยั่งยืน ผ่านแนวคิดแหล่งผลิตอาหารสดและปลอดภัย “ตอนแรกก็ยังมองไม่ออกว่า คลองบางมดจะเป็นอย่างไร เราก็ได้แต่หวังว่าพื้นที่สีเขียวกับสายน้ำเป็นหน้าที่ของเราต้องดูแล ถ้าเราอยากจะให้เป็นพื้นที่สีเขียวอยู่ต่อไป เราจะต้องทำอะไรบางอย่าง นี่จึงเป็นจุดเริ่มต้นที่เราและเพื่อน ๆ อยากจะเชิญชวนคนหลากหลายเข้ามาสัมผัสกับคลองบางมด ได้มาเห็นศักยภาพของชุมชนด้วยตาของเขาเห็น ชวนให้เขาเห็นคุณค่าเศรษฐกิจเชิงธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม” “คลองบางมด” เป็นคลองย่อยในระบบคลองด่านและคลองบางขุนเทียน จะไหลผ่านในพื้นที่เขตจอมทอง เขตทุ่งครุและเขตบางขุนเทียน มีความยาวประมาณ 15,800 เมตร มีแนวทางน้ำค่อนข้างตรงต่างจากคลองธรรมชาติ แต่บริเวณนี้มีลักษณะคดเคี้ยวสันนิษฐานว่าเป็นคลองที่ขุดขึ้นเพื่อผันน้ำใช้ในการเกษตร “ย้อนไป 40 ปี ที่นี่เป็นทุ่งนา ปลูกส้มได้ ทำสวนก็ได้” ปรอได้บอกเล่าถึงวิถีชีวิตของผู้คนในอดีตที่มีอาชีพทำเกษตรกรรมเป็นหลัก อาทิ การปลูกส้ม มะพร้าว…